In Kiplings tijd stond India onder rechtstreeks gezag van de Britse kroon. Het gigantische land zou in 1947 zijn onafhankelijkheid afdwingen. In 1997 voerde het hindoe-bestuur in de deelstaat Maharashtra de naamsverandering van Bombay in Mumbai door. Bombay, nochtans een verbastering van het Portugese Bom Bahia (goede baai), werd als een te Britse naam aangevoeld. Maar haast tien jaar later spreken veruit de meeste van de meer dan zeventien miljoen stedelingen nog altijd over hun stad als ,,Bombay''.
Mumbai is een diamantstad, heeft een beroemde filmindustrie en is het kloppende industriële hart van India. Het bekoort jaarlijks massa's westerse bezoekers, zakenlui en expats . De miljoenenstad is een smeltkroes van nationaliteiten, talen en godsdiensten. In Mumbai leven hindoes, parsi, moslims, christenen, boeddhisten, sikhs en joden. Vooral in de zakendistricten is Engels met Indiase invloeden de voertaal. Op straat hoor je vooral de spreektaalvariant van Hindi, een mix van Hindi, Marathi en Indiaas Engels.
Al die kenmerken maken van Mumbai een levendige en spannende stad, zegt Amit Bhatt, een jonge Indiër die nu in Brussel aan de slag is, maar in Mumbai voor een consultantsbureau heeft gewerkt. ,,Het is veruit mijn favoriete stad in India, misschien wel in de hele wereld'', reageert Bhatt. ,,Waarom? Mumbai is levendig, heeft een good vibe , en er is altijd een boel te beleven. Het is een stad die nooit gaat slapen.''
Toen bomaanslagen dinsdagavond aan zeker tweehonderd mensen het leven kostten, was de chaos compleet, vertelt Sumit Kamalia, aan de telefoon vanuit Mumbai. Maar gisteren leek het op straat alweer alsof er niets gebeurd was. ,,Ik was op mijn werk, toen het gebeurde'', zegt Kamalia, die in de diamantsector van Mumbai werkt. ,,Ik woon op veertig kilometer van mijn kantoor. Normaal duurt het met de auto vijftig minuten voor ik thuis ben. Dinsdagavond deed ik er vijf uur over.'' De Indiase diamantsector haalt elk jaar miljarden euro's aan export binnen. De diamanten worden in hoofdzaak in Mumbai en in Surat, zo'n 250 kilometer verder naar het noorden, geslepen.
Het telefoonverkeer in Mumbai, dat dinsdagavond en -nacht helemaal was uitgeschakeld, was gisteren in grote mate weer hersteld. Het viel ook op dat alle winkels, scholen en kantoren open waren, zegt Kamalia, al hebben de bommen wel de diamantsector schade toegebracht. ,,De diamantmarkt was woensdag niet open. En we weten inmiddels dat zeker zestig diamantwerkers op de getroffen pendelaarstreinen zaten.'' Wordt er op straat in Mumbai over de plegers van de aanslag gespeculeerd? ,,Toch niet in mijn vriendenkring'', zegt Sumit Kamalia lachend. ,,Dat laten we aan de politici over.''
Prafulla Chaudhari werkt in Mumbai voor een farmaceutisch bedrijf. ,,Vlak na de aanslagen was iedereen hier natuurlijk doodsbenauwd, maar dat veranderde heel vlug. Vijf, zes uur na de bommen reden de treinen alweer. De volgende ochtend ging iedereen naar zijn werk. Dat is dan ook onze boodschap aan de daders: Mumbai is niet bang. Wat jullie ook uithalen, op onze stad heeft het nauwelijks een impact.''
De assistent-filmregisseur Nikhil Deshpande was op het moment van de aanslagen aan het filmen: ,,En daar ben ik ook vandaag mee verder gegaan'', reageert Deshpande, aan de telefoon vanop de sets van Bollywood, gemeten aan het aantal films de grootste filmindustrie ter wereld. Bollywoodfilms zijn vooral gekend wegens hun doorwrochte plots, uitbundige muziek en preutse liefdesscènes - een kusje op de mond kan nog net.
Deshpande viel vooral op hoe Mumbai dinsdagnacht eerst op zichzelf terug plooide en dan de handen uit de mouwen stak: ,,Iedereen trok de straat op, om elkaar te helpen. Dat moest ook wel, want de officiële hulp liet wel een uur op zich wachten.'' Zijn stad heeft de laatste tijd heel wat moeten verduren, zegt de filmwerker: ,,Eerst kregen we al de moessonregens over ons. Dat bracht hier in Mumbai al een golf van solidariteit op gang. Daarna veroorzaakte ( de rechts-nationalistische hindoe-partij, red. ) Shiv Sena wat oproer in de stad. En dan gebeurde veruit het meest vreselijke: we werden door de bommen geraakt.''
Maar de solidariteit onder de inwoners is sinds de moesson alleen toegenomen, voegt Deshpande eraan toe: ,,En dat stelt mij gerust. Wat er ook gebeurt, Mumbai is er blijkbaar klaar voor en pikt de draad vrijwel meteen weer op.''
Van onze redactrice
